بررسی راهبردهای قیمت گذاری زعفران با رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک

زعفران با توجه به قدرت ایجاد اشتغال بالا و ایجاد درآمد مناسب به عنوان یک محصول مهم برای کشاورزان استان­ خراسان رضوی به حساب می‏آید. وجود مسائل و مشکلات پیش­روی زعفران­کاران در زمینه بازاریابی و صادرات باعث گردیده این محصول به‌رغم کیفیت مرغوب، از وضعیت مناسبی در بازار جهانی برخوردار نباشد. لذا بررسی آمیخته بازاریابی قیمت به عنوان یکی از مهم­ترین عوامل مؤثر بر بازاریابی زعفران در منطقه ضروری به نظر می­رسد. به‌منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای آمیخته بازاریابی قیمت زعفران، در این مطالعه از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک استفاده شد. اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه تخصصی با مدیران و کارشناسان شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده زعفران در شهرهای مشهد و تربت‌حیدریه در سال 1394 جمع­آوری گردید. جهت بررسی روایی منطقی پرسش نامه‏ها و صحت و سقم سؤالات، پرسش نامه‏ها توسط اساتید راهنما و مشاور و چند تن از کارشناسان مورد بررسی و اصلاح قرار گرفت. در ابتدا تعدادی پرسش­نامه اولیه تکمیل شد و با کاربرد روش آلفای کرونباخ ضریب پایایی 79/0 حاصل گردید. نتایج ماتریس عوامل داخلی نشان داد که نقاط ضعف بر قوت غلبه دارند و بر طبق نتایج ماتریس عوامل خارجی نیز نقاط فرصت بر تهدید برتری دارند. نتایج مطالعه همچنین نشان داد ظرفیت‌ افزایش ارزش‌افزوده ناشی از فرآوری زعفران با امتیاز 57/0 و ارزش صادراتی با امتیاز 54/0 مهم‌ترین نقطه قوت و قیمت پایین خرید از کشاورزان با امتیاز 13/0 و عدم آگاهی از قیمت رقبا با امتیاز 11/0 مهم‌ترین نقاط ضعف آمیخته بازاریابی قیمت است. همچنین صادرات محصول، باکیفیت‌های مختلف بر اساس توانایی مالی مشتریان بازارهای هدف با امتیاز 32/0 و تعیین قیمت بر اساس محیط رقابتی و اقتصادی با امتیاز 32/0 با اهمیت‌ترین فرصت­ها و عدم ثبات نرخ ارز با امتیاز 40/0 و نوسان قیمت در بازار صادراتی با امتیاز 36/0 بااهمیت‌ترین تهدیدهای کنونی آمیخته بازاریابی قیمت زعفران است. نتایج کلی حاصل از ماتریس تحلیل وضعیت نشانگر تدافعی بودن راهبردهای فاکتور فرآوری زعفران است. لذا طبق نتایج به­دست آمده راهبردهای ایجاد نظام بورس منطقه‌ای داخلی زعفران و کنترل مدت‌دار قیمت در بازارهای صادراتی با هدف توجه به‌نظام قیمت‌گذاری و خرید عادلانه پیشنهاد می‏گردد.